Zęby mleczne bardzo często traktowane są jako niepotrzebne, „przejściowe” uzębienie, niewarte leczenia i poświęcania zbyt wiele czasu na dbanie o ich stan. Tymczasem „mleczaki” odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju dziecka. Ze względu na ich  niepełną mineralizację są też bardzo podatne na próchnicę, wymagają więc specjalnej troski. Co zrobić, aby chronić zęby mleczne dziecka?

Zęby mleczne umożliwiają prawidłowe odżywianie dziecka, zapewniają estetyczny wygląd jego twarzy i dobre samopoczucie, wpływają na prawidłowy rozwój mowy, a przede wszystkim utrzymują przestrzeń dla zębów stałych, które będą wyrzynać się na ich miejscu. Niestety ich wartość jest często niedoceniana, a ewentualne dolegliwości z ich strony bagatelizowane. Takie zaniedbanie może przełożyć się na bolesne zmiany w zębach, a co za tym idzie nieprzyjemne leczenie i wytwarzanie w psychice dziecka strachu przed stomatologiem. Tymczasem – wbrew kolejnemu szkodliwemu przekonaniu – próchnicy da się uniknąć i skutecznie z nią walczyć. W ten sposób oszczędzimy dziecku wielu przykrości, a nawet poważnych problemów zdrowotnych.    
 

Jak myć?

O zęby dziecka dbamy od samego początku. Kiedy pojawi się pierwszy ząb myjemy go podobnie jak dziąsła niemowlaka – zwilżonym wodą lub naparem z rumianku gazikiem nawiniętym na palec. Najważniejsze jest przy tym czyszczenie przed snem nocnym. Po wyrznięciu kolejnych zębów do oczyszczania możemy używać małych szczoteczek. Naukę mycia najlepiej rozpocząć, gdy dziecko jest w stanie stabilnie chwycić szczoteczkę. Można robić to przez zabawę, np. szczotkując w rytm ulubionej piosenki. Ze względu na ograniczone zdolności manualne asysta rodzica przy myciu zębów powinna trwać do momentu osiągnięcia przez dziecko wieku szkolnego.

Ze względu na ograniczone zdolności manualne asysta rodzica przy myciu zębów powinna trwać do momentu osiągnięcia przez dziecko wieku szkolnego.

Przy szczotkowaniu należy zwracać uwagę na czyszczenie trudno dostępnych miejsc i w razie potrzeby poprawić czyszczenie w tych właśnie obszarach. Pamiętajmy, że po umyciu zębów pastę  należy wypluć, ale nie płukać jamy ustnej wodą. Szczotkowanie powinno odbywać się przynajmniej dwukrotnie w ciągu dnia oraz najlepiej po każdym spożyciu słodyczy.

Jaką szczoteczkę wybrać?

Do czyszczenia pierwszych „mleczaków” możemy używać  mini-szczoteczek lub specjalnych szczoteczek w formie gryzaka. Gdy rozpoczniemy naukę mycia zębów przydatna będzie  z kolei szczoteczka z długą rękojeścią, na której możliwe jest jednoczesne umieszczenie dłoni dziecka i rodzica. Pamiętajmy, że szczoteczka dla małego dziecka powinna mieć miękkie włosie, zaokrągloną główkę i najlepiej szeroką rękojeść. Wymieniamy ją co najmniej raz na 3 miesiące, gdy jej włosie jest widocznie uszkodzone lub po przejściu chorób takich jak grypa czy zapalenie gardła. Szczoteczka dziecka w żadnym wypadku nie może być używana przez nikogo innego.

Która pasta jest najlepsza dla dziecka?

Skuteczne zapobieganie próchnicy u dzieci wymaga codziennego stosowania past z fluorem. Przeciwdziałanie tej chorobie z użyciem fluorków potwierdzone zostało w ponad 100 badaniach naukowych i rekomendowane jest największe instytucje zdrowotne i stomatologiczne w tym m.in. Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Światową Federację Dentystyczną (FDI). Ilość i rodzaj pasty należy dostosowywać do wieku dziecka.

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej dawki te wynoszą:

• dla dzieci poniżej 2 roku życia – śladowa ilość pasty o stężeniu 1000 ppm potrzebna do posmarowania wyłącznie końcówek włókien szczoteczki,
• dla dzieci w wieku 2-5 lat – ilość pasty o stężeniu 1000 ppm odpowiadająca małemu  ziarnku grochu,
• dla dzieci powyżej 6 roku życia – 1-2 cm pasty o stężeniu 1450 ppm.

Jednocześnie eksperci podkreślają konieczność indywidualnego doboru profilaktyki fluorkowej, która oprócz wieku dziecka powinna uwzględniać: ekspozycję na związki fluoru pochodzące z różnych źródeł, stopień zaangażowania i możliwości rodziców dziecka, potrzeby zapobiegawcze wynikające z danych dotyczących występowania próchnicy oraz sztucznego fluorkowania wody wodociągowej lub naturalnej koncentracji fluoru w wodzie. Doboru tego dokonuje stomatolog i przekazuje indywidualne zalecenia rodzicom.

Wybierając pastę  pamiętajmy, że dla dzieci lepsza będzie ta o łagodnym, miętowym smaku. Zminimalizuje ona ryzyko połknięcia, co często zdarza się przy słodkich pastach „smakowych”.

Szczotka, pasta, kubek …i co jeszcze?

Poza szczoteczką i pastą warto wprowadzić do codziennych czynności również inne pomoce higienizacyjne. Myjąc zęby oczyszczamy bowiem  jedynie 60% płytki nazębnej.

Myjąc zęby oczyszczamy bowiem  jedynie 60% płytki nazębnej.

W przypadku szczotkowania ich przez dzieci ten odsetek może być jeszcze niższy. W odkryciu zaniedbanych miejsc mogą pomóc płyny i tabletki wybarwiające płytkę nazębną. Z kolei do oczyszczania powierzchni międzyzębowych powinna służyć nitka dentystyczna. Na początku to rodzice powinni nitkować przestrzenie pomiędzy zębami dziecka. Dopiero gdy skończy ono 8-10 lat może zacząć robić to samodzielne. Ponadto, zamiast nici można również  używać specjalnych szczoteczek miedzyzębowych, które są łatwiejsze w użyciu i mogą szczególnie przydać się dzieciom mającym nieco większe odstępy pomiędzy zębami.

Oczywiście codzienne zabiegi higienizacyjne to podstawa w zapobieganiu próchnicy, ale nie mniej ważne są regularne wizyty u dentysty oraz odpowiednia, uboga w cukry dieta. Wyrabianie dobrych nawyków od najmłodszych lat i dbanie o jamę ustną od narodzin dziecka będą procentowały w przyszłości zdrowymi i mocnymi zębami stałymi.