1.    Dbaj o zęby i dietę w ciąży

Nieleczona próchnica, choroby przyzębia oraz zła higiena jamy ustnej kobiety będącej w „odmiennym stanie”, stwarza ryzyko rozwoju zakażenia, które może doprowadzić do komplikacji zdrowotnych i przedwczesnego porodu. Dlatego w tym okresie kobiety powinny bardzo sumiennie dbać o zęby i najlepiej jeszcze przed zajściem w ciążę upewnić się, że są one wolne od próchnicy i stanów zapalnych. Ponadto bardzo ważne jest odpowiednie odżywianie się ciężarnej ponieważ zawiązki zębów u człowieka zaczynają się kształtować już w okresie płodowym. W diecie kobiet w ciąży nie może więc zabraknąć produktów bogatych w białko, wapń, fosfor i witaminę D.

2.    Oczyszczaj jamę ustną niemowlaka

To, że u dziecka nie wyrznął się jeszcze pierwszy ząb nie oznacza, że rodzice nie powinni dbać o jego jamę ustną. Po skończonym posiłku należy przemyć dziąsła zwilżonym gazikiem nawiniętym na palec. W ten sam sposób przegotowaną wodą lub naparem z rumianku, myje się po każdym posiłku pierwsze zęby mleczne, pamiętając, aby oczyszczać je zarówno od strony warg, jak i języka.

3.    Nie zaniedbuj zębów mlecznych

Codzienne szczotkowanie pastą z fluorem to niezbędna czynność w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej dziecka. Do ukończenia 5 roku życia zabieg powinni kontrolować rodzice, w tym do 2 roku życia pastę aplikuje się w niewielkiej ilości wyłącznie na końcówki włókien szczoteczki, później używa się pasty w ilości małego ziarnka grochu. Dzieci w wieku szkolnym mogą już stosować pasty dla dorosłych.

4.    Ograniczaj cukier

Nadpodaż cukru w diecie dzieci to jedna z głównych przyczyn pojawienia się u nich próchnicy. Dlatego konieczne jest kontrolowanie ilości i częstości spożywania produktów zawierających cukier. Do tej grupy produktów należą nie tylko słodycze, ale również napoje, soki, płatki śniadaniowe, jogurty owocowe, dżemy, masła czekoladowe czy orzechowe, a także gotowe dania i sosy.

5.    Podawaj wodę

Małe dzieci mają duże zapotrzebowanie na płyny. Pamiętaj, że najlepszym napojem dla dziecka (poza mlekiem matki w pierwszych miesiącach życia) zawsze będzie zwykła lub niskomineralizowana woda, która w odpowiedni sposób nawodni organizm i dostarczy niezbędnych składników odżywczych. Słodzone, gazowane napoje działają niekorzystnie na szkliwo i zakwaszają środowisko jamy ustnej. Ponadto powinniśmy ograniczać również spożywanie przez dzieci soków owocowych. Najlepiej jeśli są one przygotowywane w domu, bez dodatku cukru i spożywane podczas posiłków  w ilości nie przekraczającej 150 ml dziennie (mniej niż szklanka). Zaleca się również, aby napoje zawierające cukier pić przez słomkę, dzięki czemu ograniczamy ich kontakt ze szkliwem zębów.

6.    Idź do dentysty, gdy pojawi się pierwszy ząb

Wyrznięcie pierwszego zęba, które powinno nastąpić pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia, to sygnał do pierwszej wizyty dziecka u stomatologa. Wczesne odwiedzanie dentysty – tzw. wizyty adaptacyjne pomagają dziecku przyzwyczaić się do otoczenia, personelu, dźwięków i zapachów. Lekarz z kolei może ustalić strategię postępowania w zakresie profilaktyki stomatologicznej i przekazać odpowiednie zalecenia rodzicom. Pamiętaj również o regularnych wizytach kontrolnych (co najmniej raz na 3-6 miesięcy).

7.    Ucz dobrych nawyków i dawaj przykład

Wyrabianie dobrych nawyków higienicznych, jak i żywieniowych powinno odbywać się od najmłodszych lat. Gdy dziecko będzie w stanie stabilnie uchwycić szczoteczkę, warto zacząć trening mycia zębów. Można robić to poprzez zabawę, np. szczotkując w rytm ulubionej piosenki. Pamiętaj, że ze względu na ograniczenia manualne dziecko powinno mieć zapewnioną pomoc przy myciu zębów do ukończenia 8 roku życia. Oczywiście nauka dobrych nawyków nie może ograniczyć się wyłącznie do upominania. Dziecko uczy się obserwując dorosłych, jeśli więc sam nie dbasz o zęby, ono również może nie widzieć takiej potrzeby.

8.    Nie zarażaj próchnicą

Badania molekularne wykazały, że najczęstszym źródłem zakażenia noworodków i niemowląt bakteriami próchnicotwórczymi są osoby z najbliższego otoczenia, głównie matki. Wystrzegaj się więc szkodliwych nawyków – oblizywania smoczka, używania wspólnej łyżeczki do karmienia dziecka, picia z jednej butelki czy całowania dziecka w usta.

9.    Nie karm dziecka pomiędzy posiłkami

Wbrew pozorom, to nie ilość, a częstość spożywania słodyczy bardziej wpływa na jamę ustną. Jeżeli pomiędzy posiłkami zachowuje się odpowiednio długie przerwy, składniki śliny mogą zneutralizować działanie kwasów, a nawet naprawić uszkodzenia szkliwa. Natomiast częste podjadanie lub popijanie słodkich napojów prowadzi do uszkodzenia szkliwa.  Dlatego zaleca się podawanie dziecku słodyczy bezpośrednio po głównym posiłku, a najlepiej tak jak w tzw. modelu szwedzkim – raz w tygodniu.

10.    Nie bagatelizuj roli zębów mlecznych

„O zęby mleczne nie trzeba dbać – i tak wypadną” – to jedno z najpopularniejszych i najbardziej szkodliwych przekonań. Tymczasem ich rola jest bardzo ważna, ponieważ umożliwiają one prawidłowe odżywianie dziecka, zapewniają estetyczny wygląd jego twarzy i dobre samopoczucie. Wpływają też na prawidłowy rozwój mowy, a przede wszystkim utrzymują przestrzeń dla zębów stałych, które będą wyrzynać się na ich miejscu.